Merhaba,
Bu yazımızda 3 fazlı asenkron motorlara Yıldız-Üçgen Yol Verme yöntemi hakkında bilgiler vereceğim.
Yıldız Yol Verme :
Motorun düşük güç modunda çalıştığı ancak devir hızından hiç kayıp olmadığı yol verme şeklidir.
Motor yıldız bağlantıda, üçgene göre daha az akım çeker.
Motor kalkınana kadar yıldız olarak çalıştırılır. Daha sonra zaman rölesi ile üçgene geçirilir.
Üçgen Yol Verme :
Motorun tam gücünde çalıştığı ve devir hızı olarak yıldıza göre hiç fark olmayan yol verme şeklidir.
Motor üçgen bağlantıda, yıldızın 3 katı akım çeker.
Asenkron motorlar üçgen çalıştırılmadan önce, devrini alana kadar yıldızda çalıştırılmalı daha sonra üçgene geçirilmelidir.
Asenkron motorlar üçgen çalıştırılmadan önce, devrini alana kadar yıldızda çalıştırılmalı daha sonra üçgene geçirilmelidir demiştik ! Peki NEDEN !!??!
Asenkron motorlar ilk kalkınma anında demeraj akımı denilen bir akım çekerler. Demeraj akımı motorun ilk kalkınma anında çektiği fazla akımdır.
Motor kalkınma anında normal akımının 10 katına kadar fazla demeraj akımı çeker.
Asenkron motorlar yıldız bağlantıda daha az akım çekerler. Yani yıldız bağlantıda demeraj akımı da üçgene göre daha az olacaktır. Bu sebeple motor ilk önce yıldızda başlatılır. Motor mekanik olarak devrini aldığında, zaman rölesi ile üçgene geçirilir. Böylece demeraj akımı az çekilmiş olur.
Demeraj akımı azaltılmazsa/önlenmezse ne olur ?
Şebekeden ani olarak aşırı akım çekimi olacağından, gerilim dalgalanmaları oluşur. Örneğin lambalarımızın parlaklığı bir süre azalır; hassas elektronik cihazlar kapanıp-açılır ve zarar görürler.
Kısacası yıldız-üçgen yol verme işlemi demeraj akımını azaltmak amacıyla yapılır.
Yıldız Üçgen Çalışma Devre Şeması :
S1 butonuna basıldığında, KM kontaktörü enerjilenir. KM’ye ait 13-14 kapalı konuma geçerek butonun mühürlenmesini sağlarlar.
Mühürlenme sonucu KA zaman rölesi enerjilenir. Ü kontaktörü şuanda enerjilenmediği için Ü’ye ait 21-22 NC kontaklar kapalı konumdadır ve zaman rölesine iletim yaparlar.
Düz zaman rölesi kullanılmıştır. Dolayısı ile zaman rölesi enerjilendiğinde KA’ye ait 15-16 NC kontakları iletim halinde olur ve Y(Yıldız) kontaktörünü enerjilendirirler.
Ayarlanan süre sonunda KA’ye ait olan 15-16 NC kontağı konum değiştirerek açık konuma geçer. Böylece Y’nin enerjisi kesilir. (Yıldız çalışma bitmiş olur.)
Aynı anda KA’ya ait olan 15-18 NO kontağı konum değiştirerek kapalı konuma geçer. Böylece Ü’ye enerji gider. (Üçgen çalışma başlar.)
Ü kontaktörü enerjilenince Ü’ye ait olan 21-22 NC kontağı açık konuma geçer. Zaman rölesinin enerjisi kesilir.
Aynı zamanda Ü’ye ait 13-14 NO kontakları kapalı konuma geçererek Ü kontaktörünü mühürler.
Böylece zaman rölesinin enerjisi kesilse bile motor üçgende mühürlü olarak çalışmaya devam eder.
Motor üçgene geçtiğinde çalışmayı aniden durduruyorsa, Ü’nün 13-14 kontaklarının bağlantısı gösterilen yere yapılmamış demektir.
Bu devre ile asenkron motora sadece tek yönde yol verilebilir.
Motorun devir yönünü de kontrol etmek istersek Y-Ü İleri / Geri Yol Verme Yöntemi Uygulanır.
Asenkron Motora Yıldız- Üçgen İleri / Geri Yol Verme Kumanda Devresi :
Devrede S1 start butonuna basılırsa Motor ileri yönde, S2 start butonuna basılırsa Motor geri yönde hareket eder.
Motor ileri yada geri çalıştığında, I yada G’ye ait olan 43-44 kontakları kapalı konuma geçer. KA zaman rölesini enerjilendirir. KA zaman rölesi Yıldız-Üçgen modunda ayarlıdır.
Yıldız-üçgen modunda iken 2 adet NO kontağı kontrol eder. Önce birinci NO kapanır, ikinci açık kalır. Süre sonunda İkinci NO kapanır, birinci açık kalır.
Bu devrede de KA enerjilendiğinde, 15-18 kapanarak Y(Yıldız) kontaktörü çalışır. (Motor yıldız çalışır.)
Süre sonunda 15-18 açılır, 25-28 kapanarak Ü(Üçgen) kontaktörü çalışır. (Motor üçgen çalışır.)
Ü’nün çalışmasıyla Ü’ye ait olan 13-14 kapanır ve Ü kontaktörü kendini mühürler.
Motor ileri yada geri çalıştığında her seferinde Yıldız-Üçgen yol verilmiş olur.
Motorun devir yönü değiştirilmek istenirse S Stop butonuna basılarak, diğer yöne ait butona basılması gerekir.
Bir cevap yazın