Merhaba,
Bu yazımızda 1 fazlı Asenkron motora sürekli ve ileri – geri yol verme teknikleri hakkında bilgiler vereceğim.
Bir fazlı asenkron motorda 2 sargı vardır.
– Ana sargı
– Yardımcı sargı
Ana sargı motorun sürekli olarak dönmesini sağlayan sargıdır.
Yardımcı sargı ise motora ilk hareketi vermeyi sağlayan sargıdır. İnce telli bir sargıdır. Yardımcı sargı ilk hareketi sağladıktan sonra devreden çıkmalıdır. Aksi takdirde ince olduğu için yanar.
Videoyu izleyiniz.
Videoda motor harekete geçtiğinde hareket eden yaylı ve siyah bir parça gördünüz mü ? O parçanın adı santrafuj anahtarı (merkezkaç anahtarı)dır.
Motor belirli bir devre gelince bu anahtar hareket eder ve yardımcı sargıyı devre dışı bırakır.
Motor durunda anahtar yine eski konumuna geri döner(Yay vasıtası ile)
Yardımcı sargıya seri olarak bir kondansatör bağlanır. Bu kondansatör döner alanın oluşumunda yardımcı olur. Faz farkı yaratır.
1 fazlı asenkron motorun sürekli çalışması :
Strt Start butonuna basıldığında KM kontaktörü sürekli olarak çalışır.
KM ‘nin çalışması sonucu Güç devresinde 1-2 ve 3-4 kapanır.
Ana sargı ve yardımcı sargı enerjilenir. S.A denilen (Santrafuj anahtarı) az önce yukarıdaki videodaki siyah anahtardır. Motor belirli bir devre ulaşınca kapalıdan açığa geçer. Böylece yardımcı sargının enerjisi kesilir.
Motor ana sargı ile dönmeye devam eder.
1 Fazlı Asenkron Motorun Devir Yönü Kontrolü
Bir fazlı asenkron motorun devir yönünü değiştirmek için ana sargı yada yardımcı sargının besleme yönünü değiştirmek gerekir.
Yani bir ucuna faz bir ucuna nötr gelen bir motorda, faz ile nötrün yeri değiştirildiğinde; motorun devir yönü de değişmiş olur.
Bunu sağlamak için H Köprüsü denilen sistemden yararlanılır.
H köprüsü 4 adet anahtar yada kontaktan oluşan devredir.
H köprüsünde 1.duruma göz atalım.
4 adet anahtardan çapraz 2 tanesi kapalıdır.
Bu durumda yardımcı sargının sol ucuna Faz, sağ ucuna nör geliyor. Motor İLERİ döner.
H köprüsünde 2.duruma göz atalım.
Bu durumda da diğer 2 çapraz anahtar kapalıdır.
Bir önceki duruma göre faz ile nötr yer değiştirmiştir. Faz ve nötrün yeri değiştiği için motor GERİ döner.
1 fazlı Asenkron Motora İleri – Geri Yol Verme Devresi :
Start1’e basıldığında ILERI kontaktörü enerjilenir ve mühürlenir. Güç devresinde ILERI’ye ait olan 1-2 kapalı konuma geçer ve ana sargı enerjilenir.
Bunun yanı sıra Mavi ile yuvarlak içine alınan ILERI’nin 13-14 ve 33-34 kontakları kapanır. Yardımcı sargıya sol taraftan Faz, sağ taraftan Nötr gelir. Motor ileri döner. Motor belirli devre ulaşınca Santrafuj Anahtarı(S.A) hareket eder ve açık konuma geçerek yardımcı sargıyı devreden çıkarır. Motor ana sargı üzerinden dönmeye devam eder.
Start2’ye basabilmek için önce Stop’a basılır. Stop2’ye basıldığında, GERI kontaktörü enerjilenir ve mühürlenir.
Güç devresinde GERI’ye ait olan 3-4 kapalı konuma geçer ve ana sargı enerjilenir.
Bunun yanı sıra Kırmızı ile yuvarlak içine alınan GERI’nin 13-14 ve 33-34 kontakları kapanır.
Yardımcı sargıya sol taraftan Nötr, sağ taraftan Faz gelir.
ILERI durumundaki yardımcı sargıyı yukarıdan tekrar okursanız, Faz ile Nötr yer değiştirmiştir.
Bu durumda MOTOR GERİ DÖNMEYE BAŞLAYACAKTIR 🙂
Motor belirli devre ulaşınca Santrafuj Anahtarı(S.A) hareket eder ve açık konuma geçerek yardımcı sargıyı devreden çıkarır. Motor ana sargı üzerinden dönmeye devam eder.
Bir cevap yazın